Płynność finansowa (księgowa) – obrazek wyróżniający

Pojęcie płynności finansowej

Zasoby gotówkowe są bardzo istotne dla działalności każdego przedsiębiorstwa. Posiadane przez jednostkę środki pieniężne są gwarantem finansowego bezpieczeństwa, ponieważ pozwalają na pokrycie nagłych wydatków. Oczywiście, taka własność gotówki nie odnosi się wyłącznie do działalności przedsiębiorstw. Jest ona tak samo istotna dla osób fizycznych, jak i dla całych systemów finansowych.

Zasoby finansowe oraz możliwość terminowego regulowania wydatków, bardzo często odnoszone są do pojęcia płynności. Należy jednak zaznaczyć, iż w zależności od kontekstu odnosi się ono do odmiennych kwestii. Natomiast, w praktyce wykorzystuje się wiele określeń związanych z płynnością. Należy jednak pamiętać, że pomiędzy nimi występuje bardzo wiele powiązań, a istota płynności w każdym przypadku jest taka sama. W artykule postaram się wyjaśnić najczęściej wykorzystywane definicje płynności.

 

Płynność – ogólna definicja

Płynność to pojęcie, które pozwala na określanie jak szybko dany element majątku można zamienić na gotówkę. Należy dodać, iż w taki sposób płynność zdefiniowana została m.in. przez D. Wędzkiego, który dodaje, że szybka zamiana dóbr na gotówkę nie może spowodować utraty ich wartości [1].  Ta definicja płynności finansowej wywodzi się z podejścia majątkowego [2].

W uproszczeniu można stwierdzić, iż dużą płynnością charakteryzują się te przedmioty, które jest łatwo i szybko sprzedać. Trudniej jest upłynnić nieruchomość niż np. materiały, dlatego też uważa się, że charakteryzują się one niższym stopniem płynności. Innym przykładem elementów majątku, które nie są płynne mogą być na przykład dzieła sztuki lub różne dobra kolekcjonerskie.

Płynność finansowa (księgowa) – obrazek ozdobny, przedstawiający plik dolarówPłynność rozumiana w tym kontekście znajduje swoje zastosowanie w księgowości. Bilans przedsiębiorstwa został skonstruowany w taki sposób, że aktywa zostały posegregowane wg. kryterium płynności. To oznacza, że te elementy majątku, które charakteryzują się najmniejszym stopniem płynności znajdują się na samej górze zestawienia. Na przykład pierwszym elementem bilansu są „wartości niematerialne i prawne”. Obejmują one m.in. licencje, które jest bardzo trudno odsprzedać (często jest to niemożliwe). Natomiast ostatnim elementem bilansu jest gotówka i jej ekwiwalenty, tzn. środki pieniężne w czystej postaci. Charakteryzują się one najwyższym stopniem płynności ponieważ same w sobie już są gotówką i nie trzeba ich sprzedawać.

Płynność jest bardzo istotna zarówno dla jednostek gospodarczych, jak i osób fizycznych. Mianowicie, można popaść w tarapaty finansowe nawet, gdy posiada się bardzo wiele cennych aktywów. Pojawienie się nieprzewidzianych wydatków w momencie, gdy nie dysponujemy odpowiednio wysokimi zasobami środków pieniężnych spowoduje, że konieczna stanie się sprzedaż niektórych elementów naszego majątku. Może się to jednak okazać niemożliwe, ponieważ nie zawsze jesteśmy wstanie znaleźć nabywców.

 

Płynność i zbywalność (chodliwość; marketability)

Z podstawową definicją płynności silnie związane jest pojęcie zbywalność (potocznie chodliwości lub pokupności). Wywodzi się ono z wolnego tłumaczenia anglojęzycznego terminu „marketability”. Dotyczy ono płynności związanej z danym dobrem. W tym kontekście nie mówi się jednak bezpośrednio o możliwości szybkiej zamiany na gotówkę.

Zbywalność odnosi się do konkretnego produktu. Tym mianem określana jest jego atrakcyjność dla klienta. Dotyczy ona również możliwość sprzedaży danego produktu po określonej cenie, co ma zagwarantować wygenerowanie odpowiednio wysokich zysków.

Przedsiębiorstwa podejmują szereg działań, które mają wpływać na zbywalność produktu. Zalicza się do nich przede wszystkim różnego typu akcje marketingowe, a także działania związane z public relations. Ponadto, przed wdrożeniem produktu powinno przeprowadzić się analizę, która określi jak będzie kształtował się popyt. W tym celu należy oszacować wpływ różnych czynników na potencjalną wielkość sprzedaży. Dodatkowo, należy przeprowadzić działania poprzedzające wdrożenie produktu. Na przykład powinno się opracować model sprzedaży, a także określić wartość dodaną, którą otrzyma potencjalny nabywca produktu.

 

Płynność finansowa (księgowa)

Pojęcie płynności bardzo często odnosi się do funkcjonowania przedsiębiorstw. Jest ono szczególnie istotne w analizach sprawozdań finansowych ponieważ w znacznym stopniu determinuje kondycje finansową jednostek gospodarczych. W tym kontekście mówi się o płynności finansowej, która czasem jest również nazwana płynnością księgową (accounting liquidity).

Płynność finansowa odzwierciedla zdolność jednostki do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych. Odnosi się ona zatem do możliwości szybkiej spłaty należności związanych zakupem dóbr i usług, opłacenia kar i mandatów, spłaty zadłużenia, wypłaty wynagrodzeń i wielu innych.

Omawiane pojęcie bardzo często opisywane jest w literaturze. Na przykład W. Gabrusewicz definiuje płynność finansową jako „zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań krótkoterminowych w wymagalnej wysokości i ustalonym czasie”[3]. Definicję w interesujący sposób uzupełnia U. Wojciechowska, dodatkowo twierdząc, że przedsiębiorstwo posiada płynność finansową, gdy ma możliwości nabywania towarów i usług, które są niezbędne dla potrzeb produkcyjnych i konsumpcyjnych[4].

Płynność finansowa (księgowa) – obrazek ozdobny, przedstawiający dolary (gotówkę)Płynność finansowa może być rozpatrywana zarówno w krótkim, jak i długom okresie. Wyżej przedstawiona definicja odpowiada pierwszemu ujęciu płynności. Należy podkreślić, iż o płynności najczęściej mówi się właśnie w tym kontekście. Termin ten rzadziej wykorzystuje się w ujęciu długoterminowym, ponieważ w tym przypadku dotyczy on wypłacalności. Oznacza to, że przedmiotem rozważań są kwestie związane ze zdolnością jednostki do regulowania wszystkich zobowiązań, nadwyżką przychodów nad wymaganiami finansowymi oraz odpowiednim dostosowaniem pasywów do aktywów. Tak rozumiana płynność finansowa może być np. przedmiotem analizy zadłużenia i struktury kapitałowej.

W praktyce wykorzystuje się bardzo wiele metod pomiaru płynności finansowej. Należy zaznaczyć, iż nie istnieje jedna, najlepsza miara. Dlatego też, dobór metod powinien zależeć od danej sytuacji i specyfiki związanej z funkcjonowaniem analizowanego podmiotu. Do najczęściej stosowanych miar należy zaliczyć statyczne wskaźniki płynności finansowej (np. wskaźnik płynności bieżącej, gotówkowej, itp.), lub np. wartość kapitału obrotowego netto.

 

Płynność finansowa w ujęciu dynamicznym

Do pomiaru płynności finansowej stosuje się również wskaźniki dynamiczne. Z reguły są one obliczane na podstawie informacji pochodzących z rachunku przepływów pieniężnych. W tym kontekście zagadnienie płynności rozważane jest w ujęciu dynamicznym. Należy zaznaczyć, iż częściowo zostało ono opisane we wcześniej przytoczonych rozważaniach zawartych w opracowaniu U. Wojciechowskiej.

Statyczne ujęcie płynności polega na porównaniu stanu posiadanego majątku ze zobowiązaniami (w ujęciu krótkoterminowym). Takie podejście nie odzwierciedla w pełni sytuacji jednostki, w zakresie płynność przedsiębiorstwa.  Mianowicie, nie uwzględnia terminów, w jakich wymagalne są zobowiązania, ani innych kwestii związanych z majątkiem obrotowym. Na przykład obejmuje on należności, które mogą okazać się nieściągalne.

Podejście dynamiczne koncertuje swoją uwagę na przepływach gotówki. Oznacza to, że analizowane są możliwości jednostki w zakresie pokrycia bieżących wydatków środkami finansowymi, które na bieżąco wpływają do przedsiębiorstwa. W ten sposób można określić czy dostępna jest nadwyżka gotówki, czy jej niedobór. Informacje pochodzące z rachunku przepływów pieniężnych umożliwiają przeprowadzenie oceny płynności w kontekście dynamicznym. Zastosowanie tego podejścia pozwala, w pewnym stopniu, na uwzględnienie struktury czasowej wpływów i odpływów środków pieniężnych. W tym przypadku o tym czy przedsiębiorstwo posiada płynność finansową zadecydują jego zdolności do generowania dodatnich przepływów pieniężnych[5].

 

Nadpłynność finansowa (księgowa)

Zarządzanie płynności przedsiębiorstwa nie musi być zawsze efektywne. Niektóre jednostki bronią się przed utratą zdolności do terminowego regulowania zobowiązań, stosując różne praktyki ostrożnościowe. Doprowadza to do sytuacji, w której przedsiębiorstwa okresowo dysponują nadmierną ilością środków pieniężnych, lub bardzo dużą ilością aktywów krótkoterminowych.

W takim przypadku może wystąpić zjawisko nadpłynności finansowej. Jej istotę najłatwiej jest wyjaśnić na przykładzie posiadanej gotówki. Jednostka, która utrzymuje wysoki poziom środków pieniężnych w kasie, nie powinna mieć problemów ze spłatą bieżących zobowiązań. Niemniej jednak, środki te nie są efektywnie wykorzystywane. Ponad to, ich wartość wraz z upływem czasu maleje, ze względu na postępujące procesy inflacyjne. Oczywista więc, wydaje się konieczność zainwestowania tych środków, chociażby na lokatę, która ochroni kapitał przed utratą wartości.

Podsumowując, zjawisko nadpłynności wynika z faktu nieefektywnego wykorzystywania aktywów charakteryzujących się najwyższym stopniem płynności. Należy zaznaczyć, iż tak definiowane zjawisko dotyczy finansów przedsiębiorstw.

Należy dodać, że pojęcie nadpłynności (excess liquidity) bardzo często jest odnoszone do funkcjonowania systemu bankowego. Zobowiązania finansowe banków bardzo często mają krótkoterminowy charakter, natomiast aktywa są długoterminowe (np. udzielone kredyty inwestycyjne). Ponadto, banki musza spełniać wymogi odnośnie rezerwy obowiązkowej. W celu zapewnienia płynności, mogą one skorzystać z pożyczek udzielanych przez bank centralny. Natomiast wszelkie nadwyżki finansowe, które pozostaną po zapewnieniu potrzeb banków związanych z zapewnieniem płynności, nazywane są nadpłynnością.

 

REKLAMA

 

Czy utrata płynności jest niebezpieczna?

Jednostki gospodarcze mogą utracić płynność finansową. Przekłada się to na utratę zdolności do regulowania najbardziej płynnych zobowiązań. Oczywistym jest, iż nie jest to zjawisko pożądane. Wszelkie opóźnienia związane ze spłacaniem zobowiązań mogą spowodować osłabienie pozycji rynkowej. Kontrahenci, którzy nie otrzymują płatności na czas, stają się mniej chętni do kontynuowania dalszej współpracy.

Przejściowa utrata płynności nie musi oznaczać wystąpienia problemów w długim terminie. Na przykład przedsiębiorstwo może nie posiadać gotówki, ale czekać na spływ należności od zaufanych kontrahentów. W takim przypadku można skorzystać z produktów finansowych, które umożliwiają uregulowanie zobowiązań. Na przykład, jednostka może zaciągnąć kredyt w rachunku rozliczeniowo-obrotowym. Innym rozwiązaniem jest skorzystanie z faktoringu, które umożliwiłoby otrzymanie należności od razu (pomniejszonej o opłaty pobierane przez faktora). Ponadto, w drodze negocjacji, cześć opłat można odroczyć w czasie.

Zdecydowanie niekorzystnym zjawiskiem jest utrata płynności bez możliwości jej odzyskania. W pewnych sytuacjach może okazać się, że jednostka nie ma zdolności żeby korzystać z produktów finansowych. Ponadto, podmiot może nie być wystarczająco aktywny na rynku i nie oczekiwać na spływ należności. W takim przypadku, przyszłe wpływy nie pokryją wydatków.

Brak krótkoterminowej płynności finansowej z czasem może przekształcić się w brak płynności długoterminowej. Innymi słowy, jednostka gospodarcza stanie się niewypłacalna, co oznacza, iż będzie miała problemy ze spłatą zobowiązań każdego typu, bez względu na ich termin zapadalności. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że taka sytuacja może doprowadzić do upadłości.

 

REKLAMA

 

Płynność rynku i płynność rynkowa

W ogólnym ujęciu, pojęcie płynności rynkowej jest ścisłe związane z wcześniej przytoczoną definicją D. Wędzkiego. Mianowicie, dotyczy ona możliwości dokonania transakcji kupna-sprzedaży na rynku, która nie wpłynie w znacznym stopniu na cenę danego dobra. Ponadto, na takim rynku nie występuje problem znalezienia odpowiednio wysokiego popytu i podaży, a także nie istnieją żadne przeszkody w zawieraniu transakcji.

Bardzo często mówi się również o płynności rynków finansowych. Tym mianem, z reguły określa się możliwość dokonywania transakcji kupna-sprzedaży aktywów finansowych bez ryzyka nieznalezienia nabywcy.

Na rynkach, które charakteryzują się niskim stopniem płynności, również nie jest trudno szybko sprzedać określone dobro. W tym celu, można w znacznym stopniu zredukować jego cenę. Niemniej jednaj, należy zaznaczyć, iż na rynkach o wysokim stopniu płynności nie trzeba zgadzać się na taki kompromis.

 

 

Źródła: [1] [2] [3] [4] [5]

Płynność finansowa (księgowa) – źródła

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.