Jak wyznaczyć oprocentowanie leasingu? (IRR, XIRR)

Jak wyznaczyć oprocentowanie leasingu?

Leasing, który księgowo jest leasingiem finansowym powoduje, że korzystający z przedmiotu leasingu powinien we własnym zakresie wyodrębnić z raty leasingowej jej część odsetkową i kapitałową. W tym wpisie, przedstawiony zostanie sposób ustalenia wysokości oprocentowania leasingu. Dodatkowo, zaprezentowana zostanie metodyka podziału raty leasingowej na jej część odsetkową i kapitałową (Excel).

Należy pamiętać, że zgodnie z treścią KRS nr 5: „Podział opłaty podstawowej na część kapitałową (wartość przedmiotu leasingu, równa – w zasadzie – sumie opłat leasingowych, podlega amortyzacji) i odsetkową przeprowadza się stosując metodę wewnętrznej stopy zwrotu, np. IRR lub XIRR). Opłatę wstępną i końcową zalicza się z reguły w całości do części kapitałowej”. Można również stosować inne metody niż IRR lub XIRR, np. metodę równomierną, lub metodę sumy numerów. Niemniej jednak, ten wpis zostanie poświęcony wewnętrznej stopie zwrotu (IRR).

Na wstępie chciałbym jednak wyraźnie zaznaczyć, że niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny – nie jest to doradztwo (jakiegokolwiek typu). W leasingu finansowym (kapitałowym) część odsetkowa raty jest kosztem uzyskania przychodu. Dlatego też, związana jest ona z wystąpieniem korzyści podatkowej. Niemniej jednak, odmienne techniki wyznaczenia oprocentowania leasingu dadzą różne rezultaty. Różnice wystąpią nawet, gdy podejmie się decyzję o wyborze funkcji IRR lub XIRR. Metody te są merytorycznie zbieżne, lecz korzystają z odmiennej konwencji naliczania odsetek. To oznacza, ze wynik ustalany jest w oparciu o inne założenie dotyczące liczby dni w każdym miesiącu oraz całym roku.

 

Krok 1 – Pozyskujemy dane

Oczywistym jest, że w pierwszej kolejności należy pozyskać umowę leasingu. Tego typu kontrakt, często zawiera zestawienie obejmujące wysokość części odsetkowej i kapitałowej każdej raty. Niemniej jednak, może się zdarzyć, że taki wykaz nie zostanie załączany. Ponadto, nie musi być on wiążący dla korzystającego z przedmiotu leasingu.

Na potrzeby niniejszego artykułu przeanalizowana zostanie hipotetyczna umowa leasingu, którą wykorzystano jako przykład służący do budowy harmonogramu rat leasingowych. Kontrakt obejmuje następujące parametry:

• przedmiot leasingu o wartości 60000 zł,
• opłatę wstępną wynoszącą 10% wartości przedmiotu leasingu,
• wykup stanowiący 1% wartości netto środka trwałego,
• 24 miesięczne płatności (raty) w wysokości 2519,72341672233 zł ( 🙂 taka precyzja jest zbędna, ale zależy mi na tym, abyście Państwo otrzymali odpowiedni rezultat – oprocentowanie mające taką samą wysokość, jak w przykładzie dotyczącym budowy harmonogramu leasingu).

 

Krok 2 – Przenosimy dane do arkusza kalkulacyjnego

Kolejny krok polega na wprowadzeniu danych do arkusza w postaci tabeli. Niemniej jednak, należy to zrobić w odpowiedni sposób. Mianowicie, całe przedsięwzięcie należy potraktować jako inwestycje. To znaczy, że należy przyjąć pozycję leasingodawcy. Oznacza to, że wartość przedmiotu leasingu jest naszym wydatkiem, natomiast wszystkie wpływy wynikające z otrzymywanych płatności są dodatnimi przepływami pieniężnymi. Dodatkowo, przy wykorzystaniu metody wewnętrznej stopy zwrotu należy założyć, że przepływy są regularne.  W analizowanym przykładzie wystąpią następujące płatności:

• Pierwszy przepływ będzie obejmować wartość środka trwałego  pomniejszoną o wielkość opłaty wstępnej (ze znakiem ujemnym), którą klient uiszcza na początku trwania umowy. Czyli -1*(60000 – 6000) = -54000 (komórka C3).
• 23 przepływy, które odpowiadają ratom leasingowym. Każda płatność wynosi w przybliżeniu 2519,72 (komórki C4:C26).
• Ostatni przepływ obejmujący ostatnią płatność oraz wykup środka trwałego. To oznacza, że ro raty wynoszącej 2519,72 zł należy dodać wielkość wykupu równą 600 zł (komórka C27).

Na rysunku zamieszczonym poniżej przedstawiono wszystkie opisane płatności. Wartości zostały wprowadzone do arkusza kalkulacyjnego.  Podczas uzupełniania tabeli nie zastosowano żadnych formuł.

 

 

Krok 3 – Korzystamy z funkcji IRR (MS Excel)

Jeżeli nie wiesz w jaki sposób obliczyć wewnętrzną stopę zwrotu, to zapoznaj się z artykułem w którym wyjaśniam między innymi jak korzystać z funkcji IRR i XIRR. Ta metodę należy zastosować, aby określić wysokość oprocentowania leasingu. Procedura nie jest skomplikowana. W pustą komórkę należy wprowadzić funkcję IRR – w przykładowym arkuszu jest to pole E3.

Należy pamiętać, że otrzymany rezultat to oprocentowanie okresowe – w przykładzie dotyczy ono jednego miesiąca. Można zastosować pewne uproszczenie i przemnożyć ta wartość przez 12, aby obliczyć oprocentowanie roczne (patrz – komórka F4). Proszę pamiętać, że ta operacja odnosi się wyłącznie do niniejszego przykładu. W przypadku gdyby umowa leasingu, na przykład, dotyczyła płatności kwartalnych to wynik należałoby przemnożyć przez 4.

Na poniższych rysunkach przedstawiono wszystkie formuły, które należy wprowadzić do arkusza kalkulacyjnego. Do przeprowadzenia obliczeń wykorzystano program Microsoft Excel. Rezultat wynosi 1% i jest to oprocentowanie, które wykorzystano do obliczenia wysokości raty leasingu w przykładzie ukazującym budowę harmonogramu leasingu.

 

 

W komórce C27 wprowadzono następującą formułę: =2519,72341672233+600.  Na rysunku nie jest ona widoczna w całości ze względu na formatowanie arkusza.

 

 

Krok 3 – Alternatywna metoda – funkcja arkusza MS Excel – XIRR

Istnieje możliwość wyznaczenia oprocentowania leasingu z wykorzystaniem funkcji XIRR. W tym przypadku potrzebny jest dodatkowy argument – dokładne daty, w których występują płatności. Dlatego też, na potrzeby przykładu dodano te informacje. Wszystkie daty oraz parametry umowy są wymyślone. Należy pamiętać, że funkcja XIRR zwróci odmienny rezultat niż IRR. Ponadto, otrzymany wynik będzie dotyczył całego roku kalendarzowego, a nie okresu, w którym występuje płatność.

Obliczenia należy przeprowadzić w analogiczny sposób, jak w przypadku funkcji IRR. Czyli, należy wprowadzić dane (w podobny sposób) z uwzględnieniem dokładnych dat, w których występują płatności. Następnie w składni funkcji XIRR należy określić miejsce, w którym znajdują się odpowiednie wartości. W omawianym przykładzie dodano kolumnę, w której zamieszczono daty (B3:B27). Funkcja XIRR została wprowadzona w komórce F3 i otrzymała następującą postać: =XIRR(D3:D27;B3;B27).  Wszystkie wprowadzone formuły oraz obliczenia przedstawiono na poniższych rysunkach.

 

 

 

Istotne jest, aby zachować szczególną ostrożność przy wprowadzeniu dat. Mianowicie, Ms Excel prawidłowo wpisane daty może przedstawić jako liczby. Dlatego też, po wprowadzeniu wszystkich informacji, można zmienić formatowanie komórek, w których znajdują się daty na „liczbowe”. Jeżeli formatowanie zostanie zmienione to Excel pokaże liczby odpowiadające datom, np. liczba 42500 odpowiada 10-temu majowi 2016 roku.

Otrzymany rezultat dotyczy całego roku i ukazuje, że oprocentowanie leasingu wynosi 12,7%. Na wynik duży wpływ mają określone daty oraz sposób działania funkcji. Przypominam, że nie należy oczekiwać, że rezultaty zastosowania funkcji IRR i XIRR będą identyczne. Przedstawione zastosowanie funkcji XIRR ma wyłącznie charakter poglądowy, a przykład będzie kontynuowany dla wyniku zastosowania funkcji IRR.

 

Krok 4 – Budowa harmonogramu leasingu

Ostatni krok polega na budowie harmonogramu, który uwzględnia podział każdej raty na część kapitałową i odsetkową. Nie będę w tym miejscu opisywał poszczególnych etapów tej procedury ponieważ poświęciłem na to odrębny wpis pt. „Jak stworzyć harmonogram leasingu – raty równe”. We wspomnianym artykule wykorzystałem takie same parametry umowy leasingu, jak te, do których nawiązywałem w niniejszym tekście. Poniższy rysunek przedstawia rezultat przeprowadzonych prac – harmonogram leasingu. Ze szczegółami obliczeń można zapoznać się, analizując załączony plik xlsx (link znajduje się na końcu artykułu).

 

 

Obliczenie oprocentowania umowy leasingu pozwala na dokonanie podziału każdej raty na część odsetkową i kapitałową. Należy pamiętać, że zastosowanie metody wewnętrznej stopy zwrotu może ułatwić dokonanie wyboru najbardziej korzystnej oferty leasingu. Mianowicie, otrzymane rezultaty ukazują, w jakim stopniu dana umowa jest opłacalna dla leasingodawcy.

 

Plik arkusza kalkulacyjnego z przykładami

oprocentowanie leasingu