Jak wyznaczyć oprocentowanie leasingu?
Leasing, który księgowo jest leasingiem finansowym powoduje, że korzystający z przedmiotu leasingu powinien we własnym zakresie wyodrębnić z raty leasingowej jej część odsetkową i kapitałową. W tym wpisie, przedstawiony zostanie sposób ustalenia wysokości oprocentowania leasingu. Dodatkowo, zaprezentowana zostanie metodyka podziału raty leasingowej na jej część odsetkową i kapitałową (Excel).
Należy pamiętać, że zgodnie z treścią KRS nr 5: „Podział opłaty podstawowej na część kapitałową (wartość przedmiotu leasingu, równa – w zasadzie – sumie opłat leasingowych, podlega amortyzacji) i odsetkową przeprowadza się stosując metodę wewnętrznej stopy zwrotu, np. IRR lub XIRR). Opłatę wstępną i końcową zalicza się z reguły w całości do części kapitałowej”. Można również stosować inne metody niż IRR lub XIRR, np. metodę równomierną, lub metodę sumy numerów. Niemniej jednak, ten wpis zostanie poświęcony wewnętrznej stopie zwrotu (IRR).
Na wstępie chciałbym jednak wyraźnie zaznaczyć, że niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny – nie jest to doradztwo (jakiegokolwiek typu). W leasingu finansowym (kapitałowym) część odsetkowa raty jest kosztem uzyskania przychodu. Dlatego też, związana jest ona z wystąpieniem korzyści podatkowej. Niemniej jednak, odmienne techniki wyznaczenia oprocentowania leasingu dadzą różne rezultaty. Różnice wystąpią nawet, gdy podejmie się decyzję o wyborze funkcji IRR lub XIRR. Metody te są merytorycznie zbieżne, lecz korzystają z odmiennej konwencji naliczania odsetek. To oznacza, ze wynik ustalany jest w oparciu o inne założenie dotyczące liczby dni w każdym miesiącu oraz całym roku.
Krok 1 – Pozyskujemy dane
Oczywistym jest, że w pierwszej kolejności należy pozyskać umowę leasingu. Tego typu kontrakt, często zawiera zestawienie obejmujące wysokość części odsetkowej i kapitałowej każdej raty. Niemniej jednak, może się zdarzyć, że taki wykaz nie zostanie załączany. Ponadto, nie musi być on wiążący dla korzystającego z przedmiotu leasingu.
Na potrzeby niniejszego artykułu przeanalizowana zostanie hipotetyczna umowa leasingu, którą wykorzystano jako przykład służący do budowy harmonogramu rat leasingowych. Kontrakt obejmuje następujące parametry:
- przedmiot leasingu o wartości 60000 zł,
- opłatę wstępną wynoszącą 10% wartości przedmiotu leasingu,
- wykup stanowiący 1% wartości netto środka trwałego,
- 24 miesięczne płatności (raty) w wysokości 2519,72341672233 zł ( 🙂 taka precyzja jest zbędna, ale zależy mi na tym, abyście Państwo otrzymali odpowiedni rezultat – oprocentowanie mające taką samą wysokość, jak w przykładzie dotyczącym budowy harmonogramu leasingu).
Krok 2 – Przenosimy dane do arkusza kalkulacyjnego
Kolejny krok polega na wprowadzeniu danych do arkusza w postaci tabeli. Niemniej jednak, należy to zrobić w odpowiedni sposób. Mianowicie, całe przedsięwzięcie należy potraktować jako inwestycje. To znaczy, że należy przyjąć pozycję leasingodawcy. Oznacza to, że wartość przedmiotu leasingu jest naszym wydatkiem, natomiast wszystkie wpływy wynikające z otrzymywanych płatności są dodatnimi przepływami pieniężnymi. Dodatkowo, przy wykorzystaniu metody wewnętrznej stopy zwrotu należy założyć, że przepływy są regularne. W analizowanym przykładzie wystąpią następujące płatności:
- Pierwszy przepływ będzie obejmować wartość środka trwałego pomniejszoną o wielkość opłaty wstępnej (ze znakiem ujemnym), którą klient uiszcza na początku trwania umowy. Czyli -1*(60000 – 6000) = -54000 (komórka C3).
- 23 przepływy, które odpowiadają ratom leasingowym. Każda płatność wynosi w przybliżeniu 2519,72 (komórki C4:C26).
- Ostatni przepływ obejmujący ostatnią płatność oraz wykup środka trwałego. To oznacza, że ro raty wynoszącej 2519,72 zł należy dodać wielkość wykupu równą 600 zł (komórka C27).
Na rysunku zamieszczonym poniżej przedstawiono wszystkie opisane płatności. Wartości zostały wprowadzone do arkusza kalkulacyjnego. Podczas uzupełniania tabeli nie zastosowano żadnych formuł.
Krok 3 – Korzystamy z funkcji IRR (MS Excel)
Jeżeli nie wiesz w jaki sposób obliczyć wewnętrzną stopę zwrotu, to zapoznaj się z artykułem w którym wyjaśniam między innymi jak korzystać z funkcji IRR i XIRR. Ta metodę należy zastosować, aby określić wysokość oprocentowania leasingu. Procedura nie jest skomplikowana. W pustą komórkę należy wprowadzić funkcję IRR – w przykładowym arkuszu jest to pole E3.
Należy pamiętać, że otrzymany rezultat to oprocentowanie okresowe – w przykładzie dotyczy ono jednego miesiąca. Można zastosować pewne uproszczenie i przemnożyć ta wartość przez 12, aby obliczyć oprocentowanie roczne (patrz – komórka F4). Proszę pamiętać, że ta operacja odnosi się wyłącznie do niniejszego przykładu. W przypadku gdyby umowa leasingu, na przykład, dotyczyła płatności kwartalnych to wynik należałoby przemnożyć przez 4.
Na poniższych rysunkach przedstawiono wszystkie formuły, które należy wprowadzić do arkusza kalkulacyjnego. Do przeprowadzenia obliczeń wykorzystano program Microsoft Excel. Rezultat wynosi 1% i jest to oprocentowanie, które wykorzystano do obliczenia wysokości raty leasingu w przykładzie ukazującym budowę harmonogramu leasingu.
W komórce C27 wprowadzono następującą formułę: =2519,72341672233+600. Na rysunku nie jest ona widoczna w całości ze względu na formatowanie arkusza.
Krok 3 – Alternatywna metoda – funkcja arkusza MS Excel – XIRR
Istnieje możliwość wyznaczenia oprocentowania leasingu z wykorzystaniem funkcji XIRR. W tym przypadku potrzebny jest dodatkowy argument – dokładne daty, w których występują płatności. Dlatego też, na potrzeby przykładu dodano te informacje. Wszystkie daty oraz parametry umowy są wymyślone. Należy pamiętać, że funkcja XIRR zwróci odmienny rezultat niż IRR. Ponadto, otrzymany wynik będzie dotyczył całego roku kalendarzowego, a nie okresu, w którym występuje płatność.
Obliczenia należy przeprowadzić w analogiczny sposób, jak w przypadku funkcji IRR. Czyli, należy wprowadzić dane (w podobny sposób) z uwzględnieniem dokładnych dat, w których występują płatności. Następnie w składni funkcji XIRR należy określić miejsce, w którym znajdują się odpowiednie wartości. W omawianym przykładzie dodano kolumnę, w której zamieszczono daty (B3:B27). Funkcja XIRR została wprowadzona w komórce F3 i otrzymała następującą postać: =XIRR(D3:D27;B3;B27). Wszystkie wprowadzone formuły oraz obliczenia przedstawiono na poniższych rysunkach.
Istotne jest, aby zachować szczególną ostrożność przy wprowadzeniu dat. Mianowicie, Ms Excel prawidłowo wpisane daty może przedstawić jako liczby. Dlatego też, po wprowadzeniu wszystkich informacji, można zmienić formatowanie komórek, w których znajdują się daty na „liczbowe”. Jeżeli formatowanie zostanie zmienione to Excel pokaże liczby odpowiadające datom, np. liczba 42500 odpowiada 10-temu majowi 2016 roku.
Otrzymany rezultat dotyczy całego roku i ukazuje, że oprocentowanie leasingu wynosi 12,7%. Na wynik duży wpływ mają określone daty oraz sposób działania funkcji. Przypominam, że nie należy oczekiwać, że rezultaty zastosowania funkcji IRR i XIRR będą identyczne. Przedstawione zastosowanie funkcji XIRR ma wyłącznie charakter poglądowy, a przykład będzie kontynuowany dla wyniku zastosowania funkcji IRR.
Krok 4 – Budowa harmonogramu leasingu
Ostatni krok polega na budowie harmonogramu, który uwzględnia podział każdej raty na część kapitałową i odsetkową. Nie będę w tym miejscu opisywał poszczególnych etapów tej procedury ponieważ poświęciłem na to odrębny wpis pt. „Jak stworzyć harmonogram leasingu – raty równe”. We wspomnianym artykule wykorzystałem takie same parametry umowy leasingu, jak te, do których nawiązywałem w niniejszym tekście. Poniższy rysunek przedstawia rezultat przeprowadzonych prac – harmonogram leasingu. Ze szczegółami obliczeń można zapoznać się, analizując załączony plik xlsx (link znajduje się na końcu artykułu).
Obliczenie oprocentowania umowy leasingu pozwala na dokonanie podziału każdej raty na część odsetkową i kapitałową. Należy pamiętać, że zastosowanie metody wewnętrznej stopy zwrotu może ułatwić dokonanie wyboru najbardziej korzystnej oferty leasingu. Mianowicie, otrzymane rezultaty ukazują, w jakim stopniu dana umowa jest opłacalna dla leasingodawcy.
Plik arkusza kalkulacyjnego z przykładami
oprocentowanie leasingu
Panie Michale,
Świetne publikacje.
Trafnie, zruzumiale i przejrzyście. Gratulacje
Mam pomysł na kolejny temat związany z leasingiem proszę o kontakt.
A.
Bardzo dziękuję za komentarz. Cieszę się, że moje wpisy się Pani spodobały. Można się za mną kontaktować przez Facebook – na stronie econopedii. Staram się odpowiadać możliwie szybko.
Bardzo dziękuję z Pana pracę.
Ułatwia Pan życie innym.
Rzeczowo i przejrzyście 🙂
Dziękuję! 🙂
Serdecznie pozdrawiam
Dziękuję! Bardzo dokładnie opisano i normalnym ludzkim językiem! Za pierwszym razem udało się obliczyć! Super!
Dziękuję za komentarz 🙂 Pozdrawiam!
Panie Michale
Czy taki sam tok obliczeń mogę wykorzystać do obliczenia rat kredytu bankowego?
Chciałbym sobie porownac przeplywy pieniezne w leasingu i kredycie w swojej pracy magisterskiej.
Z gory dziekuje za pomoc 😉
Witam,
Generalnie, nie ma przeszkód, ale proszę pamiętać, że ratę kredytu oblicza się trochę inaczej niż ratę leasingu, ponieważ nie uwzględnia ona wartości rezydualnej. Na przykład, miesięczną ratę kredytu na kwotę 100000 zł, oprocentowanego 5% w skali roku, obliczymy w arkuszu kalkulacyjnym w następujący sposób =PMT(5%/12;10*12;-100000). Pozostałe funkcje (np. IRR) działają w bardzo zbliżony sposób.
Pozdrawiam!
Witam serdecznie,
Bardzo przydatny artykuł, świetnie wytłumaczony sposób podziału rat leasingowych. Chciałem zapytać co w sytuacji, gdy przykładowo opłata wstępna występuję w marcu, a pierwsza rata leasingowa w maju. Czy kwiecień traktować jako okres, w którym przepływ wynosi 0,00?
Kolejna wątpliwość dotyczy ostatniej raty i wykupu. Czy w sytuacji gdy wykup następuje miesiąc po ostatniej racie leasingowej, to należy go doliczyć do tej raty i traktować jako jeden przepływ w okresie x czy jest to już przepływ okresu x+1? Spotkałem się z tym, że biegli rewidenci traktowali to zarówno jako jeden przepływ jak i dwa osobne nie zwracając uwagi na faktyczny termin płatności wynikający z umowy.
Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź
Pozdrawiam
Witam,
Bardzo dziękuje za komentarz. Przyznam, że odpowiem na pytanie z punktu widzenia teorii. Osobiście, do obliczeń wykorzystywałbym funkcję XIRR, co oznacza, że każdy okres powinien zostać uwzględniony w obliczeniach. Zatem jeżeli wykup następuje z miesięcznym opóźnieniem, to uwzględniłbym ten fakt w kalkulacji. Ponadto, początek umowy leasingu, dla mnie, związany byłby z otrzymaniem przedmiotu umowy leasingu. Więc jeżeli korzystałbym np. z samochodu od chwili uiszczenia opłaty wstępnej, to w miesiącu kwiecień rata wyniosłaby 0 zł – przełożyłoby się to na fakt, że majowy przepływ byłby dyskontowany przy wyższej potędze. Proszę jednak wziąć pod uwagę, że „teoria wartości pieniądza w czasie” nie zawsze musi zbiegać się z praktyką. Dlatego też, proszę nie sugerować się moją wypowiedzią. W tych kwestiach najlepiej skonsultować się z księgowymi/specjalistami (wydaje mi się jednak, że mogą oni stosować pewne uproszczenia, ale to tylko moje przypuszczenia).
Serdecznie pozdrawiam,
Michał
swietnie tlumaczone, jednak nie rozumiem dlaczego w od 54 tys rozlozonych na 24 msc wychodzi rata miesieczna ok 2519? moglbys wytlumaczyc?
Witam,
Jest to kontynuacja przykładu, zamieszonego w artykule, w którym wyjaśniam jak obliczyć ratę leasingu. W opisywanym przykładzie, obliczono jej wysokości dla oprocentowania wynoszącego 12% (wyszło 2519,72 zł). Natomiast w tym artykule, sytuacja jest odwrócona. Mianowicie, znamy wysokość raty, ale nie znamy oprocentowania. Dlatego też, aby ustalić jego wartość stosowana jest funkcja IRR.
Pozdrawiam!
Czy znajdę u Pana obliczenie uwzględniające zmianę wartości kwoty (raty do spłaty) w ciągu jakiegoś okresu?
Witam,
Niestety, ale na chwilę obecną na stornie nie ma takiego przykładu.
Panie Michale,
czy mógłby Pan mi podpowiedzieć co zrobić w momencie zmiany wartości rat leasingowych? Zmiana nawet jednej pozycji powoduje zmiany w całym harmonogramie. Czy jest jakiś sposób na uproszczenie tego?
Dzień dobry,
O ile dobrze rozumiem, to modyfikacja wartości rat leasingowych (lub harmonogramu) , może wnikać z wielu przyczyn. Do jednej z nich, można zliczyć np. czasowe zawieszeni spłat rat leasingu. Ponadto mogą one m.in. wynikać ze zmiany wysokości stóp procentowych przy oprocentowaniu zmiennym. Niestety, w takim przypadku nie powinno się stosować uproszczeń.
Super artykuł ale mam pytanie o następne raty. Dzień dobry. Nie wiem czy mogę tak zadać pytanie dotyczące wpisu na blogu.? Chodzi mi o podział raty leasingowej w leasingu kapitałowym. Podstawiłam swoje dane pod wzór udostępniony na blogu i wyszło wszystko ok przy pierwszej racie. Problem pojawia się przy drugiej racie ponieważ zmieniło się oprocentowanie leasingu, które opiera się na WIBOR 1M. Mam inną wysokość raty. Niestety raty zmieniają się co miesiąc lub co dwa. Czy gdzieś na blogu znajdę rozwiązanie swojego problemu?